Oι μητέρες στο Αιγαίο νιώθουν μόνες- Για να γεννήσουν με ασφάλεια, πρέπει να φύγουν από το νησί τους
Έρευνα Solomon: Για να γεννήσουν με ασφάλεια, πρέπει να φύγουν από το νησί τους
Ενώ η κυβέρνηση προτάσσει το δημογραφικό ως εθνική προτεραιότητα, οι μητέρες στο Αιγαίο νιώθουν μόνες. Δύο στις τρεις από τις 262 γυναίκες που απάντησαν σε ερωτηματολόγιο του Solomon —ενός ανεξάρτητου ερευνητικού μέσου που καλύπτει ζητήματα δημοσίου συμφέροντος— αναγκάστηκαν να φύγουν από το νησί τους προκειμένου να γεννήσουν με ασφάλεια. Η έρευνα αποκαλύπτει συστημικά κενά στην περιγεννητική φροντίδα, ιδίως σε ό,τι αφορά την ψυχική υγεία.
Στο πλαίσιο διασυνοριακής έρευνας, το Solomon δημιούργησε ένα ερωτηματολόγιο που συμπληρώθηκε από περισσότερες από 700 γυναίκες σε τέσσερις χώρες —την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ουγγαρία και το Ηνωμένο Βασίλειο— και εξετάζει τις πραγματικότητες που βιώνουν οι νέες μητέρες.
Στην Ελλάδα, η έρευνα εστίασε στα νησιά του Αιγαίου. Το Solomon μίλησε με μητέρες και εγκύους, με μαίες/μαιευτές, ειδικούς ψυχικής υγείας, οργανώσεις και επαγγελματίες με εμπειρία στο ζήτημα της περιγεννητικής φροντίδας.
Στην Ελλάδα, το ερωτηματολόγιο συμπληρώθηκε από 262 μητέρες από 40 διαφορετικά νησιά του Αιγαίου, οι οποίες γέννησαν μέσα σε ένα χρονικό διάστημα 35 ετών: από το 1990 μέχρι το 2025.
Από την έρευνα προέκυψε ότι:
● Δύο στις τρεις (65%) μητέρες χρειάστηκε να φύγουν από το νησί τους για να γεννήσουν με ασφάλεια, κυρίως λόγω ανεπαρκειών σε υποδομές υγείας και υγειονομικό προσωπικό. Στα νησιά, η περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας επιβαρύνει επιπλέον ψυχολογικά τις μητέρες και τους νέους γονείς.
● Παρότι τόσο η εγκυμοσύνη, όσο και η λοχεία αποτελούν μία ιδιαίτερα ευάλωτη περίοδο σωματικά και ψυχολογικά, το 76% απάντησε πως κανένας επαγγελματίας υγείας δεν τους ρώτησε για τη συναισθηματική τους κατάσταση.
● Μετά τον τοκετό, μία στις δύο μητέρες ένιωθε αγχωμένη και ανήσυχη, ενώ τέσσερις στις δέκα αισθάνονταν μόνες και απομονωμένες.
● Το 51% των συμμετεχουσών είπε πως κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου σκέφτηκε να απευθυνθεί σε ειδικό ψυχικής υγείας, όμως μόνο το 30% πράγματι το έκανε. Εκείνες που τελικά δεν απευθύνθηκαν είπαν ότι αισθάνονταν ότι μπορούν να τα καταφέρουν μόνες τους αλλά και ότι οι υπηρεσίες αυτές δεν ήταν εύκολα προσβάσιμες – ήταν πολύ μακριά ή πολύ ακριβές.
Χίος: «Το κράτος, εκτός από ένα επίδομα, δεν προσφέρει τίποτα. Θα ήθελα να κάνω άλλο ένα παιδάκι αλλά πώς;»
Από το σύνολο των 38 συμμετεχουσών από τη Χίο, 31 γέννησαν στο νησί και 7 γέννησαν αλλού —σε μία περίπτωση χρειάστηκε να γίνει αεροδιακομιδή.
31 από τις 38 γυναίκες ανέφεραν ότι κανένας επαγγελματίας υγείας δεν τις ρώτησε για τη συναισθηματική τους κατάσταση.
Γυναίκες από τη Χίο μοιράστηκαν τις εμπειρίες τους από την περίοδο μετά τον τοκετό:
● «Εξάντληση από την αϋπνία και τον θηλασμό, εντάσεις με τις νέες ισορροπίες στην οικογένεια».
● «Πολύ κουρασμένη, αγχωμένη και κατηγορούσα τον εαυτό μου ότι δεν τα καταφέρνω».
● «Αισθανόμουν μόνη… με ένα βρεφάκι… στην ουσία ήμουν μόνη. Η βιολογική μου οικογένεια δεν ήρθε ποτέ να βοηθήσει, ούτε η βιολογική οικογένεια του συζύγου, και ο σύζυγος έλειπε σχεδόν όλη μέρα στη δουλειά».
Μία γυναίκα περιέγραψε ότι οι μέρες μετά τον τοκετό ήταν για εκείνη «χάλια ψυχολογικά», καθώς το βρέφος της χρειάστηκε να εισαχθεί σε μονάδα νεογνών για 15 μέρες. Λόγω πάθησης, το βρέφος πνιγόταν συχνά, με αποτέλεσμα η μητέρα να μην νιώθει ασφάλεια να λείψει ούτε δευτερόλεπτο από δίπλα του.
Από τις 38 συμμετέχουσες, οι 23 ανέφεραν ότι δεν συμμετείχαν σε καμία ομάδα για μητέρες —όπως ομάδες συμβουλευτικής υποστήριξης, κοινωνικοποίησης ή θηλασμού.
Το ερωτηματολόγιο ζητούσε από τις μητέρες να προτείνουν βελτιώσεις για τις υπηρεσίες που παρέχονται στις μητέρες, με στόχο την υποστήριξη της ψυχικής τους υγείας:
● «Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, προσλήψεις για πλήρωση θέσεων στα νοσοκομεία/μαιευτήρια, επαρκής εξοπλισμός των νοσοκομείων της επαρχίας».
● «Ενημέρωση στο προσωπικό που εργάζεται στα νοσοκομεία —και όχι μόνο— σχετικά με τον θηλασμό και τη μαιευτική βία. Το κράτος, εκτός από ένα επίδομα, δεν προσφέρει τίποτα. Θα ήθελα να κάνω άλλο ένα παιδάκι, αλλά πώς; Να δοθούν άδειες ανατροφής τέκνου σε όλες τις μαμάδες ανεξάρτητα από το εργασιακό πλαίσιο, να δοθούν επίδοματα τέκνων σε ευπαθείς ομάδες (όχι 20€ το μήνα) και στα μικρά νησιά να υπάρχει παιδίατρος».
● «Θα ήταν πολύ βολικό να υπήρχε κάποιο κέντρο ψυχολογικής υποστήριξης, με χώρο όπου να μπορείς να αφήσεις το παιδί σου όσο διαρκεί η συνεδρία, ώστε να μην υπάρχει το έξτρα άγχος του ποιος θα κρατάει το παιδί».
● «Δεν υπάρχει καμία δομή στο νησί, ούτε για τις μητέρες των παιδιών που εισάγονται στη μονάδα νεογνών. Χρειαζόμαστε ψυχολογική υποστήριξη —το περισσότερο κλάμα της ζωής μου ήταν τότε».
Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την έρευνα του Solomon εδώ: Για να γεννήσουν με ασφάλεια, πρέπει να φύγουν από το νησί τους
