Κοινή δωρεά πραγματοποιούν ο οργανισμός ΝΕΟΝ και ο καλλιτέχνης Antony Gormley προς το Υπουργείο Πολιτισμού και τον αρχαιολογικό χώρο της Δήλου.
Το γλυπτό RULE II (2019) δημιουργήθηκε ως νέα ανάθεση από τον ΝΕΟΝ για την έκθεση SIGHT που παρουσιάστηκε στη Δήλο το 2019. Πλέον είναι το πρώτο έργο σύγχρονης τέχνης που θα εκτίθεται μόνιμα σε αρχαιολογικό χώρο της Ελλάδας, ως σημείο αναφοράς της συνομιλίας μεταξύ κλασικού και σύγχρονου πολιτισμού.
Δωρεά του έργου RULE II από τον Antony Gormley και τον ΝΕΟΝ, στο νησί της
Δήλου
Το πρώτο έργο σύγχρονης τέχνης που θα εκτίθεται μόνιμα σε αρχαιολογικό χώρο της Ελλάδας είναι μια ανθρωπόμορφη γλυπτική εγκατάσταση του βρετανού
καλλιτέχνη Antony Gormley, στον εξωτερικό χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου της Δήλου, μετά την ολοκλήρωση της πρώτης δωρεάς του οργανισμού ΝΕΟΝ προς το
Υπουργείο Πολιτισμού.
Το έργο αποτελεί κοινή δωρεά του ΝΕΟΝ και του καλλιτέχνη, σε συνέχεια πρόσκλησης του Υπουργείου Πολιτισμού, υπό τον κοινό σκοπό της περαιτέρω
διάδοσης και διάδρασης μεταξύ της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας και εμβληματικών μνημείων και αρχαιολογικών χώρων διεθνούς αναγνώρισης.
Το αρχικό έργο RULE δημιουργήθηκε από τον Gormley ως νέα ανάθεση από τον ΝΕΟΝ στο πλαίσιο της έκθεσης SIGHT που πραγματοποιήθηκε στο νησί της Δήλου κατά το διάστημα Μαΐου-Οκτωβρίου 2019. Το RULE II (2019) θα εκτίθεται μόνιμα στον αρχαιολογικό χώρο, ως σημείο αναφοράς της συνομιλίας μεταξύ κλασικού και σύγχρονου πολιτισμού.
Η μόνιμη εγκατάσταση του έργου του Antony Gormley στη Δήλο αποτελεί την
πρώτη από μια σειρά δωρεών που πραγματοποιεί ο ΝΕΟΝ προς αρχαιολογικούς
χώρους όπου στο παρελθόν έχει διοργανώσει εκθέσεις, σε συνεργασία με τις
Εφορείες Αρχαιοτήτων. Στη διάρκεια της 12ετούς δράσης του, o NEON έχει
συνεργαστεί με το Υπουργείο Πολιτισμού για την πραγματοποίηση 11 εκθέσεων σε
αρχαιολογικούς και ιστορικούς χώρους, οι οποίες είχαν ως στόχο να προβάλλουν
νέες αναγνώσεις υπό το πρίσμα της σύγχρονης τέχνης.
Όπως αναφέρει η Δρ. Λίνα Μενδώνη, Υπουργός Πολιτισμού, «Η δωρεά του έργου
RULE II, από τον δημιουργό του Antony Gormley και τον Πολιτιστικό και Αναπτυξιακό
Οργανισμό ΝΕΟΝ, στο ιερό νησί της Δήλου, αποτελεί σημαντικό ορόσημο. Πρόκειται
για το πρώτο έργο σύγχρονης τέχνης που θα εκτίθεται, μόνιμα, σε ελληνικό
αρχαιολογικό χώρο. Αποτελεί ανθρωπόμορφη γλυπτική εγκατάσταση που
φιλοτεχνήθηκε το 2019, μετά από ανάθεση του ΝΕΟΝ, στο πλαίσιο της έκθεσης
SIGHT, στη Δήλο. Τώρα, επιστρέφει για να μείνει πάντα εκεί.
Η δωρεά ενέχει πολλαπλό συμβολισμό. Εικονίζει, με πειστικό τρόπο, την αρμονική
συνύπαρξη της πολιτιστικής κληρονομιάς με τη σύγχρονη δημιουργία. Τεκμαίρει την
όσμωση των δύο, με τη δεύτερη να εμπνέεται διαρκώς και να αρδεύει ανεξάντλητα
από την πρώτη. Συμβολισμός ισχυρός, δεδομένου ότι το έργο εμπνέεται από τα
γλυπτικά αριστουργήματα της Δήλου. Ο Antony Gormley, δημιουργός με λαμπρές
σπουδές στην ανθρωπολογία και την ιστορία της τέχνης, αναγνωρίζει την κλασική
κληρονομιά ως σταθερή πηγή των καλλιτεχνικών του εναυσμάτων. Τον
ευχαριστούμε για την απόφαση της μόνιμης έκθεσης του RULE II στον αρχαιολογικό
χώρο της Δήλου.
Παράλληλα, αποτελεί την πρώτη πράξη μιας σειράς δωρεών έργων σύγχρονης
τέχνης από τον Οργανισμό ΝΕΟΝ προς το Υπουργείο Πολιτισμού, προκειμένου να
αποτελέσουν μόνιμα εκθέματα σε αρχαιολογικούς χώρους, στους οποίους έχουν
ήδη εκτεθεί, στο πλαίσιο περιοδικών εκθέσεων. Με τον τρόπο αυτό εμπεδώνεται η
τεράστια σημασία της σύγκλισης των δημόσιων πολιτικών με τις ιδιωτικές
πρωτοβουλίες, για την προαγωγή και την προβολή του πολιτιστικού μας
αποθέματος, αλλά και της δημιουργικής συνύπαρξής του με τη σύγχρονη τέχνη. Στον
ιδρυτή του ΝΕΟΝ Δημήτρη Δασκαλόπουλο, για την γενναιοδωρία του και την
πάντοτε αγαθή του προαίρεση, οι ευχαριστίες μας είναι πολλές και από καρδιάς».
Ο Δημήτρης Αθανασούλης, Προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων,
σημειώνει «Η σιδερένια καθιστή μορφή πάνω στο κιονόκρανο προσφέρεται ως μια
συνεκδοχή της έκθεσης Sight του Antony Gormley, ο οποίος με τα γλυπτά του
ενσωματωμένα οργανικά στον αρχαιολογικό χώρο, εισηγήθηκε το 2019 μια νέα
ανάγνωση της Δήλου. Η διακριτική κυβιστική φιγούρα έξω από το μουσείο θα είναι
πλέον μια διαρκής οπτική φυγή που θα συνδέει το κλέος της νήσου του Απόλλωνα
με την κοινότητα του 21 ου αιώνα, χάρη στην γενναιόδωρη προσφορά του καλλιτέχνη
και του Οργανισμού ΝΕΟΝ, δικαιώνοντας την πρωτοβουλία της Εφορείας
Αρχαιοτήτων Κυκλάδων να συνδιοργανώσει αυτή την ιστορική έκθεση».
O Δημήτρης Δασκαλόπουλος, ιδρυτής του ΝΕΟΝ, αναφέρει «Εδώ και πολλά
χρόνια, ως συλλέκτης και ως ιδρυτής του ΝΕΟΝ, στηρίζω την ανθρώπινη
δημιουργικότητα και φροντίζω ώστε τα δημιουργήματα της τέχνης και δη της
σύγχρονης τέχνης, να είναι προσβάσιμα στο ευρύ κοινό, γιατί θεωρώ ότι η τέχνη
έχει νόημα μόνο μέσα από τη συνδιαλλαγή της με τον κόσμο. Όταν, δε, η σύγχρονη
καλλιτεχνική δημιουργία συνομιλεί αρμονικά με τις αρχαιότητές μας,
δημιουργούνται νέες αναγνώσεις που μπορούν να συγκινήσουν, να εμπνεύσουν, να
κεντρίσουν τη συλλογική συνείδηση. Αυτή την ευκαιρία έχει προσφέρει αρκετές
φορές η συνεργασία του ΝΕΟΝ με το Υπουργείο Πολιτισμού και τις Εφορείες
Αρχαιοτήτων, με εκθέσεις σύγχρονης τέχνης σε αρχαιολογικούς και ιστορικούς
χώρους. Θέλω να ευχαριστήσω θερμά τον Antony Gormley που ανταποκρίθηκε στο
κάλεσμά μας γι’ αυτή τη δωρεά και πλέον ένα έργο σύγχρονης τέχνης στέκει μόνιμα
σε διάλογο με τον πολιτισμό του παρελθόντος, προσκαλώντας σε νέους δρόμους
πρόσληψης των αξιών αυτού του μοναδικής ενέργειας τόπου».
Η Ελίνα Κουντούρη, Διευθύντρια του ΝΕΟΝ, σημειώνει «Ευχαριστώ από καρδιάς
τον Antony Gormley για την εμπειρία ζωής που ζήσαμε όλοι όσοι επισκεφθήκαμε το
2019 το νησί της Δήλου. Υπάρχει ένα ισχυρό υποκείμενο συναισθηματικό κίνητρο
στην ολοκλήρωση ενός έργου όπως το SIGHT που μοιράζονται όλοι όσοι
συμμετείχαν σε αυτό το ιστορικό εγχείρημα. Έξι χρόνια μετά, η δωρεά του έργου του
Antony Gormley θα συνεχίσει να καθιστά τους μελλοντικούς επισκέπτες στο
αρχαιολογικό νησί της Δήλου, μάρτυρες του χρόνου και της μνήμης, που
μοιράζονται έναν νέο κώδικα κατανόησης του παρελθόντος μας και στοχάζονται
χωρίς φόβο το ψηφιακό μας μέλλον».
Όπως αναφέρει ο Antony Gormley, «Ήταν τιμή και ειλικρινής χαρά η πρόσκληση
που έλαβα από τον Οργανισμό ΝΕΟΝ να δημιουργήσω το SIGHT στο νησί της Δήλου
το 2019. Όταν έφτασα για πρώτη φορά στο νησί, με υποδέχτηκαν χαλιά από
λουλούδια και ένιωσα αμέσως την ατμόσφαιρά του: μια ήπια, υπόκωφη ενέργεια
που δεν σχετιζόταν με τα ίδια τα ερείπια, αλλά έμοιαζε να υπάρχει μέσα στα ίδια τα
βράχια. Αυτό το νησί, το επίκεντρο των Κυκλάδων, χωρίς δέντρα και ίχνη
ανθρώπινης ζωής, γεμάτο ιστορία και μυστήριο, ήταν ένα πλούσιο και μοναδικό
περιβάλλον για να δημιουργήσει κανείς. Ήθελα τα έργα να βοηθήσουν όλους μας να
αναπροσανατολιστούμε – ενεργώντας ως σημεία βελονισμού, ενδείξεις
ανθρώπινης παρουσίας στο χώρο και στιγμές αιχμαλωτισμένου ανθρώπινου
χρόνου. Είμαι ευτυχής που, με την υποστήριξη του ΝΕΟΝ, του Υπουργείου
Πολιτισμού και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, το Rule II θα εγκατασταθεί
πλέον μόνιμα στο νησί των μυθολογικών και υλικών ανταλλαγών. Ανυπομονώ να
παρακολουθήσω, με την πάροδο του χρόνου, πώς θα εξελιχθεί αυτό το έργο και
πώς θα συνεχίσει να ενεργοποιεί και να ενεργοποιείται από αυτόν τον τρομερά
ισχυρό τόπο».
Η έκθεση SIGHT ήταν η πρώτη έκθεση σύγχρονης τέχνης που παρουσιάστηκε στον
αρχαιολογικό χώρο της Δήλου το 2019, προϊόν σύμπραξης του ΝΕΟΝ, του
Υπουργείου Πολιτισμού και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων. Ο Antony
Gormley παρουσίασε 29 γλυπτές ανθρώπινες μορφές από σίδηρο, ανάμεσά τους
και πέντε νέα έργα-αναθέσεις ειδικά για την έκθεση. Διασκορπισμένες σε όλο το
ιερό νησί, από την είσοδο του εμπορικού λιμανιού μέχρι την κορυφή του όρους
Κύνθος, στον αρχαιολογικό χώρο, το Στάδιο, το Θέατρο, τα εμπορικά μαγαζιά και το
Μουσείο, οι γλυπτικές μορφές του Gormley «αποκαθιστούσαν» την ανθρώπινη
παρουσία δημιουργώντας ένα φυσικό μονοπάτι που οδηγούσε πίσω στη μυθολογία
και την ανθρώπινη δραστηριότητα του παρελθόντος της Δήλου.
Ο Antony Gormley είναι ευρέως αναγνωρισμένος για τα γλυπτά, τις εγκαταστάσεις
και τα δημόσια έργα τέχνης του, που διερευνούν τη σχέση του ανθρώπινου
σώματος με τον χώρο. Το έργο του έχει αναπτύξει τις δυνατότητες που άνοιξε η
γλυπτική από τη δεκαετία του 1960, μέσω μιας κριτικής αλληλεπίδρασης τόσο με το
δικό του σώμα όσο και με εκείνα των άλλων, με τρόπο που αντιμετωπίζει
θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με τη θέση των ανθρώπων σε σχέση με τη φύση και
το σύμπαν. Ο Gormley προσπαθεί συνεχώς να ορίσει τον χώρο της τέχνης ως έναν
τόπο γίγνεσθαι, όπου μπορούν να προκύψουν νέες συμπεριφορές, σκέψεις και
συναισθήματα.
Σημειώσεις για τους συντάκτες
Ο Πολιτιστικός και Αναπτυξιακός Οργανισμός κοινής ωφέλειας ΝΕΟΝ ιδρύθηκε το
2013 από το συλλέκτη και επιχειρηματία Δημήτρη Δασκαλόπουλο. Επιδιώκει να
αναδείξει τον πολιτισμό ως βασικό μοχλό προόδου και ανάπτυξης, και συμπράττει
με θεσμικούς φορείς πολιτισμού για τη διάδοση της σύγχρονης τέχνης.
Από την έναρξη της λειτουργίας του, ο ΝΕΟΝ συνεργάζεται με το υπουργείο
Πολιτισμού με σκοπό την ανάδειξη των αρχαιολογικών/ιστορικών χώρων μέσω της
σύγχρονης τέχνης. Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί 11 διεθνείς εκθέσεις
σύγχρονης τέχνης σε αρχαιολογικούς και ιστορικούς χώρους, μεταξύ των οποίων η
Δήλος, η Αρχαία και η Ρωμαϊκή Αγορά, ο αρχαιολογικός χώρος του Κεραμεικού, το
Δημόσιο Καπνεργοστάσιο, ο Λόφος των Νυμφών και το Αστεροσκοπείο.
Ο ΝΕΟΝ φιλοδοξεί να φέρει το σύγχρονο πολιτισμό κοντά στο σύγχρονο πολίτη,
αναδεικνύοντας τη δυνατότητα της καλλιτεχνικής δημιουργίας να αφυπνίσει, να
συγκινήσει, να παρακινήσει. Ο ΝΕΟΝ υλοποιεί τους στόχους του μέσα από
εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, εκδηλώσεις και συζητήσεις, προγράμματα
χορηγιών και υποτροφιών και τη δημιουργία ενός δικτύου διεθνών συνεργασιών
και ανταλλαγών.
