Πρωθυπουργική επικοινωνία και σε προηγούμενη Χιακή θεομηνία
Η πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία του κ. Πρωθυπουργού μετά του κ. Παρέδρου της δεινώς πληγείσας από την πυρκαϊά Βολισσού, παραπέμπει ιστορικά σε
μία παρεμφερή που έλαβε χώραν προ εβδομήντα ετών, εξ αιτίας και πάλι δεινότατης θεομηνίας (τότε νεροποντής) που έπληξε το 1955 τη νήσο μας και ιδίως το Βόρειο, όπως και τώρα, τμήμα αυτής. Παραλείποντας τις συνοδευτικές υποσημειώσεις, παραθέτουμε για τους φιλίστορες το σχετικό απόσπασμα από το ανέκδοτο έργο μας Ιστορία της νήσου Χίου από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι το 1974 μ.Χ. « … ΄Οσον αφορά τα καιρικά και φυσικά γενικότερα φαινόμενα του 1955, τους πρώτους μήνες του έτους επικράτησε ανομβρία, για την κατάπαυση της οποίας πραγματοποιήθηκε την 31 η Μαρτίου σε όλους τους ναούς της νήσου σχετική λιτανεία· στις 9.45΄ π. μ. της 15ης Ιουλίου σημειώθηκε σεισμική δόνηση διάρκειας 6΄΄, η οποία καταφόβισε τους κατοίκους της πόλεως, που έσπευσαν να εξέλθουν των καταστημάτων και των οικιών· και στις αρχές Οκτωβρίου πτώση κεραυνού στις Καρυές προκάλεσε μικρές ζημιές σε μία οικία και τον ελαφρό τραυματισμό ενός των ενοίκων της, ενώ τον αυτό μήνα σημειώθηκε και ένα κρούσμα διφθερίτιδας στο Βροντάδο.
Εκείνο, όμως, που εξελίχθηκε σε καταστροφικότατη θεομηνία υπήρξε η
σφοδρότατη ανεμοθύελλα, συνοδευόμενη από παρατεταμένη ραγδαία βροχή και
χαλαζόπτωση μετά βροντών και κεραυνών στις 16 προς 17 Νοεμβρίου. Ζημιές
προκλήθηκαν στην πόλη, όπου κατακλύστηκαν από τα ύδατα αποθήκες,
καταστήματα και οικίες. Στα Λειβάδια και στον Κάμπο -ιδίως κατά μήκος του
Κοκκαλά- τα περιβόλια πλημμύρισαν, πολλοί καρποί δένδρων καταστράφηκαν,
δένδρα και στύλοι σε Στρατήδαινα και Κοντάρι κατέπεσαν, ο αγωγός της οδού Λάδης
διερράγη σε δύο σημεία, και η τηλεφωνική επικοινωνία στο πλείστο μέρος της
πόλεως και των προαστίων διεκόπη, λόγω βλάβης -προφανώς από κεραυνό- του
υπογείου τηλεφωνικού καλωδίου.
Καταστροφικότερες υπήρξαν οι συνέπειες σε όλα σχεδόν τα Βορειόχωρα, όπου η
σπορά καταστράφηκε ολοσχερώς, κήποι, αγροκτήματα, πηγάδια και αιωνόβιοι
νερόμυλοι κατά μήκος των οχθών των ποταμών παρασύρθηκαν από τα ύδατα και
αφανίστηκαν, οι αμαξωτοί δρόμοι και οι γέφυρες υπέστησαν σοβαρότατες ζημιές με
συνέπεια να διακοπεί η συγκοινωνία, όπως διεκόπη λόγω της πτώσεως των
τηλεγραφικών στύλων και η τηλεφωνική επικοινωνία. Οι Κοινότητες (Βολισσός,
Παρπαριά, Τρύπες, Νενητούρια, Κουρούνια Χάλανδρα, Ποταμιά, Πισπιλούντα,
Σπαρτούντα, Κέραμος, Πιτυός, Λαγκάδα, Καμπιά, Φυτά και άλλες) με αναφορές
τους στη Νομαρχία και σχετικές επιστολές στον τοπικό Τύπο διεκτραγωδούν τη δεινή
κατάσταση στην οποία περιήλθαν, και απευθύνουν απεγνωσμένη έκκληση
συμπαράστασης και βοήθειας από την πολιτεία.
Η περιοχή όμως στην οποία η θεομηνία υπήρξε ακόμα πιο καταστρεπτική ήταν τα
Καρδάμυλα, όπου λόγω της παρατεινόμενης και συνεχώς εντεινόμενης νεροποντής
υπερχείλισε περί την 11 η πρωινή ο διασχίζων τα Άνω Καρδάμυλα χείμαρρος.
Τεράστιοι όγκοι υδάτων ύψους τριών μέτρων κατέκλυσαν αιφνιδίως τα ισόγεια
σπιτιών, τις αποθήκες και τα καταστήματα, προκαλώντας κατάρρευση οικημάτων
και παρασύροντας προϊόντα, ρουχισμό, έπιπλα, λοιπή οικοσκευή και οικόσιτα ζώα,
ενώ υπήρξαν και δύο ανθρώπινα θύματα, ο Λάμπρος Πουτούς, που παρασύρθηκε σε
καταρρεύσαν οίκημα στην προσπάθειά του να διασώσει κινδυνεύοντα συγχωριανό
του, και ο ηλικιωμένος Σάββας Σκορδαλός, ο οποίος προ του τρομακτικού θεάματος
της νεροποντής πέθανε εκ καρδιακής ανακοπής.
Με εξαίρεση τα ανθρώπινα θύματα, εξίσου σοβαρή υπήρξε η καταστροφή και στα
Κάτω Καρδάμυλα. Τεράστιο ρεύμα υδάτων μήκους 700 και ύψους 2 μέτρων
κατέκλυσε τον ενδιάμεσο κάμπο, σωρεύοντας τόνους άμμου και λίθων, και εν
συνεχεία επέπεσε επί των οικιών και των καταστημάτων παρασύροντας στη θάλασσα
τα ανάλογα με τα προαναφερθέντα για τα Άνω Καρδάμυλα είδη. Ανάλογες δε ζημιές
και κατάρρευση οικιών σημειώθηκε και στο Γιόσωνα. Γενικά, υπολογίστηκε ότι το
σύνολο των ζημιών -αστικών και αγροτικών- στα Καρδάμυλα ανερχόταν στο
τεράστιο για την τότε εποχή ποσό των 1.360.000 δραχμών. Τα συμβάντα των
Καρδαμύλων προκάλεσαν πανελλήνια αίσθηση, ενώ ο προσφάτως αναλαβών την
πρωθυπουργία Κων. Καραμανλής έσπευσε να ενημερωθεί τηλεφωνικά περί αυτών
από την εκεί Υπηρεσία της Χωροφυλακής,
Στις απεγνωσμένες εκκλήσεις των πληγεισών περιοχών για κρατική
συμπαράσταση και αρωγή, απεστάλησαν 50 τόνοι σιτάρι και 25.000 δρχ. για
διανομή στους πληγέντες από τις πλημμύρες και το χαλάζι, και 50.000 δρχ. για
αποκατάσταση ζημιών. Η τοπική αρθρογραφία χαρακτήρισε την καταστροφή που
έπληξε τους χωρικούς της Βόρειας Χίου «άνευ προηγουμένου» και αυτήν των
Καρδαμύλων «πολύ μεγαλυτέραν των σεισμών του 1949». Είναι δε βέβαιο ότι στο
ήδη αρξάμενο μεταναστευτικό ρεύμα μεταξύ των κατοίκων -και ιδίως των νεότερων- των εν λόγω χωριών, η ως άνω καταστροφή προσέδωσε περαιτέρω ώθηση και ορμή
…».
Κ.Ε. Φραγκομίχαλος
