Ο Διευθυντής: Το Πολυεργαλείο της Δημόσιας Εκπαίδευσης
Στη σύγχρονη εκπαίδευση, η θέση του διευθυντή Λυκείου έχει μετατραπεί σε έναν
ρόλο πολύ-εργαλείο, έναν “μάνατζερ” που καλείται να φέρει εις πέρας αμέτρητα
καθήκοντα, συχνά χωρίς την απαραίτητη υποστήριξη και, το χειρότερο, χωρίς ποτέ
να είναι όλοι ευχαριστημένοι.
Από τη μία, είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση του προσωπικού και των οικονομικών,
την εποπτεία της εφαρμογής του ωρολογίου προγράμματος και των κανόνων
λειτουργίας του σχολείου, την κάλυψη της ύλης των εξετάσεων, τη διαφύλαξη της
αντικειμενικότητας των εξετάσεων, τη διαχείριση κρίσεων (από προβλήματα
συμπεριφοράς μαθητών μέχρι ξαφνικές ελλείψεις προσωπικού), και τη διατήρηση της
επικοινωνίας μεταξύ όλων των εμπλεκομένων μερών. Ο φόρτος εργασίας είναι
τεράστιος, με πολλούς διευθυντές να εργάζονται πάνω από 50 ή και 60 ώρες την
εβδομάδα, συμπεριλαμβανομένων Σαββατοκύριακων και διακοπών.
Ωστόσο, παρά τον συνεχή αγώνα και την προσωπική θυσία, η αναγνώριση σπανίζει.
Οι γονείς μπορεί να διαμαρτύρονται για τις αποφάσεις που αφορούν τα παιδιά τους,
οι εκπαιδευτικοί να εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για διοικητικά ζητήματα , για το
ωρολόγιο πρόγραμμα ή την έλλειψη πόρων, και οι μαθητές να δυσανασχετούν με
τους κανόνες. Ο διευθυντής βρίσκεται στη μέση ενός δικτύου απαιτήσεων και
πιέσεων, προσπαθώντας να ισορροπήσει ανάμεσα στις ανάγκες των μαθητών, του
διδακτικού προσωπικού, των γονέων, και της τοπικής κοινότητας, καθώς και στις
οδηγίες του Υπουργείου.
Το πρωί ανοίγει το σχολείο ως κλειδαράς, γιατί κάποια πόρτα κόλλησε από την
υγρασία. Μετά, μετράει τα υπόλοιπα της χρηματοδότησης ως λογιστής,
ανακαλύπτοντας ότι για όλο το έτος υπάρχουν διαθέσιμα… δώδεκα ευρώ και δύο
μισά ρολά χαρτί κουζίνας.
Στη συνέχεια, κάνει τον γραμματέα, καταχωρίζοντας απανωτές εγκυκλίους που
φτάνουν με τίτλο «Επείγον», λες και υπάρχει κι άλλη ταχύτητα στο Δημόσιο. Κι όταν
σπάσει ο σωλήνας ή χαλάσει το καζανάκι ή πέσει η ασφάλεια ή καεί η λάμπα, ο
διευθυντής μεταμορφώνεται σε υδραυλικό ή ηλεκτρολόγο — γιατί «δεν υπάρχει
τεχνικός», αλλά υπάρχει… εκείνος.
Αν πέσει το ίντερνετ, τεχνικός υπολογιστών.
Όταν ξεφλουδίζει ο τοίχος, γίνεται ελαιοχρωματιστής, όταν χαλάσει η ντουλάπα,
μαραγκός. Αν χαλάσει το φωτοτυπικό και οι εκτυπωτές τεχνικός μηχανημάτων .
Κι αν έρθει επίσκεψη από τη Διεύθυνση, μεταμορφώνεται ως δια μαγείας σε
διπλωμάτη, προσπαθώντας να εξηγήσει πώς λειτουργεί ένα σχολείο χωρίς κονδύλια,
τεχνικούς και γραμματεία.
Πρέπει να τρέχει στο σχολείο γιατί κτύπησε ο συναγερμός μετά από διακοπές
ρεύματος. Πρέπει να βρεί χρηματοδότες για να αντικαταστήσει παλιό εξοπλισμό.
Αλλάζει ειδικότητα σε γυμναστή γιατί πρέπει να κατεβάσει τα παιδιά σε παρέλαση
και σε αθλητικούς αγώνες χωρίς το σχολείο να έχει γυμναστή.
Γίνεται πυροσβέστης για τις συγκρούσεις και φύλακας της ψυχραιμίας του
προσωπικού.
Όμως το πιο βαρύ κομμάτι της ημέρας δεν είναι τα υδραυλικά ή τα ηλεκτρικά και όλα
τα άλλα. Είναι τα ανθρώπινα. Εκεί που πρέπει να γίνει ψυχολόγος, για τον μαθητή
που καταρρέει από άγχος, τον εκπαιδευτικό που ήρθε και δεν βρίσκει σπίτι και δεν
του φτάνει ο μισθός. Μεσολαβητής ανάμεσα σε γονείς και καθηγητές, νοσηλευτής για
το παιδί που λιποθύμησε ή έχει ιατρικά προβλήματα , φαρμακοποιός χωρίς
φάρμακα μια και δεν μπορεί να πάρει αυτά που θέλει όταν τα θέλει,.
Κι όλα αυτά, φυσικά, χωρίς αξιοπρεπή αμοιβή, αλλά με άφθονη γραφειοκρατία και
μια κοινωνία που του λέει: «Έλα μωρέ, έχεις τρεις μήνες διακοπές». Ποίους τρείς
μήνες; Μέχρι 20 Ιουλίου μηχανογραφικά και εγγραφές Α΄ Λυκείου , αρχές και μέσα
Αυγούστου κενά και πλεονάσματα . Πότε πάει διακοπές;
Αυτή η κατάσταση οδηγεί συχνά σε υψηλά επίπεδα άγχους, επαγγελματικής
εξουθένωσης (burnout) και, εν τέλει, μειωμένη ικανοποίηση από την εργασία, με
πολλούς να σκέφτονται ακόμη και την πρόωρη αποχώρηση από το επάγγελμα.
Στο τέλος της ημέρας, ο διευθυντής Λυκείου είναι ο αφανής ήρωας που κρατάει το
σχολείο ενωμένο και λειτουργικό. Είναι αυτός που κάνει τα πάντα, αλλά σπάνια
λαμβάνει ένα ειλικρινές “ευχαριστώ”.
Η δουλειά του, αν και θεμελιώδης, παραμένει μια από τις πιο απαιτητικές και, συχνά,
τις πιο υποτιμημένες θέσεις στη σύγχρονη κοινωνία.
Δρ. Χημείας Λευκαδίτης Δημήτριος Διευθυντής 2 ου ΓΕΛ Χίου-Λιβάνειου
