<<Προσέχετε την ελεημοσύνην υμών>> (Ματθ. ΣΤ΄, 1)
Σύντομη προσλαλιά στο ιερό μνημόσυνο του ΙΤΑΠ
-(Θεία Λειτουργία, Σάββατο 16/03/2024)-
Τα ιερά λόγια του Κυρίου, που μόλις ακούσαμε στην Ευαγγελική περικοπή,
σεβαστοί πατέρες και αγαπητοί μου αδελφοί, δεν είναι τυχαίο που η Αγία μας
Εκκλησία τοποθετεί την σημερινή ημέρα. Σήμερα, Σάββατο της Τυρινής, λίγο πριν
ξεκινήσει η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, δηλαδή η περίοδος προετοιμασίας των
πιστών (προκειμένου να ετοιμαστούν ψυχικά, πνευματικά και σωματικά, να
τιμήσουν τα σεπτά Πάθη και ακολούθως την Αγία Ανάσταση του Κυρίου)
καθιερώθηκε να τιμώνται όλοι οι Όσιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας. Αποτελούν τα
φωτεινά παραδείγματα μίμησης στην πίστη και τη βιοτή των χριστιανών.
Την ημέρα, λοιπόν, αυτή έρχεται ο Χριστός και -απευθυνόμενος στους
μαθητές Του, αλλά και σ΄ όλους τους πιστούς- αναφέρει <<προσέχετε την
ελεημοσύνην υμών, μη ποιείν έμπροσθεν των ανθρώπων προς το θεαθήναι
αυτοίς>> (Ματθ. ΣΤ΄, 1-2). Γιατί το αναφέρει αυτό; Διότι η ελεημοσύνη είναι
θεάρεστη πράξη, ως ενέργεια αγάπης του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπό του,
είναι πράξη αρετής που πηγάζει από την καρδιά του ανθρώπου, όπως από τον Θεό
πηγάζει η αγάπη Του για τον άνθρωπο (μάλιστα σε τέτοιο βαθμό, που ο ίδιος ο
Θεός ταπεινώθηκε, έγινε άνθρωπος, ήλθε στη γη, κήρυξε το θέλημά Του και
ανέβηκε επάνω στο Σταυρό για τις αμαρτίες του κόσμου, έχυσε το πάναγνο Αίμα
Του και Αναστήθηκε την τρίτη ημέρα, χαρίζοντας στο ανθρώπινο γένος ζωή,
αιωνιότητα και την βασιλεία των ουρανών. Η ελεημοσύνη, λοιπόν, είναι μια πράξη
που πρέπει να συνοδεύεται από ταπείνωση, από αγάπη στον πλησίον (ως εαυτόν
μας) και όχι μια πράξη υπερηφάνειας ή προβολής και υπεροψίας.
Τη σημερινή ημέρα, που η Εκκλησία μας ομιλεί για το πραγματικό νόημα της
ελεημοσύνης, τελούμε και το καθιερωμένο κατ΄ έτος ιερό μνημόσυνο του αοιδίμου
Μητροπολίτου Χίου Παντελεήμονος Φωστίνη, καθώς και όλων των υπηρετησάντων
καθ΄ οιονδήποτε τρόπο σ΄ ένα έργο πραγματικής ελεημοσύνης και ουσιαστικής
φιλανθρωπίας, το Ιερό Τάγμα Αγίου Παντελεήμονος Λιβαδίων (Κληρικών και
λαϊκών), των κεκοιμημένων (διατελεσάντων κατά περιόδους) μελών του διοικητικού
του συμβουλίου και όλων των μελών του, των ευεργετών και δωρητών του, των
τροφίμων και ωφελουμένων υπ΄ αυτού.
Ο Μητροπολίτης Παντελεήμων Φωστίνης υπήρξε μια ανεπανάληπτη
θρησκευτική και εθνική μορφή. Γεννήθηκε στο Κρανίδι Ερμιονίδος του Νομού
Αργολίδος το έτος 1888. Αποφοίτησε από τη Θεολογική Σχολή Αθηνών. Εκάρη
μοναχός και χειροτονήθηκε Διάκονος το 1908 και Πρεσβύτερος το 1912. Υπηρέτησε
ως Στρατιωτικός Ιερεύς, ακολουθώντας τον Ελληνικό Στρατό σε κάθε μεγάλη μάχη,
κυρίως κατά τους Βαλκανικούς πολέμους και τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο και ως
Ιεροκήρυκας στην Αθήνα. Επίσης, Ιερεύς στα Βασιλικά ανάκτορα. Το έτος 1918
έλαβε μέρος στην εκστρατεία της Κριμαίας, στην Ουκρανία. Το έτος 1922 εξελέγη
από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος και χειροτονήθηκε Μητροπολίτης
Καρυστίας και Σκύρου. Εκεί, για πρώτη φορά ανέστησε τα ιερά προσκυνήματα των
πανάγιων τόπων στην Καρυστία, με τη συνδρομή του ευπατρίδη Ιωάννη
Μυλωνόπουλου, μετατρέποντας έναν μεγάλο χώρο σε πνευματική εστία. Ανέπτυξε
πλούσια πατριωτική και αντιστασιακή δράση κατά την περίοδο της Κατοχής,
γεγονός που τον υποχρέωσε να ακολουθήσει τους έλληνες αγωνιστές, ως μέλος της
Αντιστασιακής οργάνωσης <<Μίδας 614>> (του Τσιγάντε) στη Μέση Ανατολή και να
καταστεί κατόπιν Μητροπολίτης Ενόπλων Δυνάμεων. Μετά την απελευθέρωση
επέστρεψε στην Ελλάδα ως Μητροπολίτης Ενόπλων Δυνάμεων. Το 1946 η Ιερά
Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος τον εξέλεξε Μητροπολίτη Χίου, Ψαρών και
Οινουσσών. Ποίμανε θεοφιλώς τα νησιά μας επί 16 έτη. Την περίοδο αυτή
πραγματοποιήθηκαν και τα περισσότερα και μεγαλύτερα έργα στην Ιερά
Μητρόπολη Χίου, έργα που μέχρι σήμερα λειτουργούν και αποδεικνύουν την
διορατικότητα και προσφορά του αοιδίμου Ιεράρχη. Την ίδια περίοδο
δημιουργήθηκε εδώ και το Ιερό Τάγμα Αγίου Παντελεήμονος Λιβαδίων. Ο
Μητροπολίτης Παντελεήμων Φωστίνης εκοιμήθη εν Κυρίω στις 12 Μαρτίου 1962.
Ήταν άνθρωπος της προσφοράς και της αφοσίωσης στην Εκκλησία και την πατρίδα.
Για τον αοίδιμο Παντελεήμονα ομιλούν τα έργα του, οι αγώνες του για την πατρίδα,
τα 28 παράσημά του, οι δεκάδες χειροτονίες των Κληρικών που καταστάθηκαν
λειτουργοί του Υψίστου κάτω από το Αρχιερατικό ωμοφόριο του, οι εκατοντάδες
νέοι από την Καρυστία, από τη Χίο, από τα νησιά του σεισμόπληκτου Ιονίου που
φιλοξενήθηκαν εδώ, οι φοιτητές που βρήκαν στέγη στον Οίκο Χίου Φοιτητού (στην
οδό Βουλγαροκτόνου 30, στην Αθήνα), το Μητροπολιτικό μέγαρο, τα συσσίτια της
Εκκλησίας, η πλούσια ιεροκηρυκτική δράση που καθιερώθηκε συστηματικά -για
πρώτη φορά- επί των ημερών του σε όλο το νησί της Χίου τη δεκαετία του 1950, τα
35 βιβλία που συνέγραψε και εξέδωσε και στην ολότητά τους μιλούν για Χριστό,
Ορθοδοξία, Ελλάδα και Χίο, για αγώνες υπέρ πίστεως και πατρίδος, για πίστη στο
Θεό και κοινωνική ευημερία.
Στον χώρο που βρισκόμαστε σήμερα, πραγματοποιήθηκε ένα από τα
οράματα του μακαριστού Αρχιερέως, ο οποίος ανάλωσε ολόκληρη την ζωή του στην
Εκκλησία και είναι ο μοναδικός ίσως Ιεράρχης της Μητροπόλεως Χίου που -μετά την
κοίμησή του- κατέλιπε ολόκληρη την περιουσία του στην Εκκλησία και το ίδρυμα
αυτό, προκειμένου να συνεχίσει το μεγάλο έργο που εκείνος ξεκίνησε. Ειδικότερα,
στο σημείο αυτό, κάτω από τον Εσταυρωμένο, τελούσε συχνά το Μυστήριο της
Ιεράς Εξομολογήσεως, δίδοντας την άφεση των αμαρτημάτων, σε όσους
προσέρχονταν για να αποφορτιστούν από το βάρος τους.
Το Ιερό Τάγμα Αγίου Παντελεήμονος Λιβαδίων είναι ένας φάρος φωτεινός
για τον τόπο μας. Ιδρύθηκε και λειτούργησε στην πληρότητά του σε εποχές πολύ
δύσκολες για την πατρίδα και το νησί μας (από τα τέλη της δεκαετίας του 1940
μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960 –αλλά και στη συνέχεια-, ευεργετώντας και
γαλουχώντας πληθώρα νέων παιδιών, σπουδαστών και εμπερίστατων ανθρώπων,
ενώ μέχρι σήμερα δεν υπολείπεται σε κάθε είδους ηθική και υλική συνδρομή (στο
μέτρο του εφικτού), χάρη στις φιλότιμες, ευγενικές και ανιδιοτελείς προσπάθειες
των εκάστοτε Προέδρων και των μελών του διοικητικού του συμβουλίου, όπως και
των μελών και φίλων του και με τη συνδρομή δωρητών και πιστών χριστιανών.
Μετά την εις Κύριον εκδημία του Ιεράρχη, άνθρωποι -που εκτίμησαν το έργο του-
ανέλαβαν να συνεχίσουν την ιερή παρακαταθήκη που εκείνος άφησε και έτσι μέχρι
σήμερα το Ιερά Τάγμα στέκεται στο ύψος των περιστάσεων, παρά τις δυσκολίες και
αντιξοότητες της εποχής.
Το ΙΤΑΠ απετέλεσε τον μεγαλύτερο ΄΄αιμοδότη΄΄ του Πανεπιστημίου
Αιγαίου, του οποίου οι κεντρικές κτιριακές εγκαταστάσεις στην Αθήνα και ο
οικοπεδικός χώρος ανέγερσης των φοιτητικών του εστιών στη Χίο (εδώ πλησίον
μας), προήλθαν από δική του δωρεά.
Ας σταθούμε όλοι μας συμπαραστάτες και αρωγοί στο έργο του, τιμώντας
έτσι την μνήμη του μακαριστού Ιεράρχη και ιδρυτή του, αλλά και όλων εκείνων που
ανάλωσαν ένα μέρος από τη ζωή τους για την απρόσκοπτη λειτουργία του.
Σήμερα, τελούμε στον ιερό αυτό χώρο, το Μνημόσυνό τους, εν ημέρα
Σαββάτου, ως ο ίδιος ο Ιεράρχης είχε ζητήσει προ της κοιμήσεώς του και ως οι Ιεροί
Κανόνες της Εκκλησίας μας κελεύουν.
Παντελεήμονος Αρχιερέως και απάντων των κεκοιμημένων ευεργετών,
δωρητών, αφιερωτών και μελών του Ιερού Τάγματος Αγίου Παντελεήμονος
Λιβαδίων Χίου, αιωνία η μνήμη !-
Χίος, 16 Μαρτίου 2024
Γεώργιος Φωτ. Παπαδόπουλος
Master Ορθόδοξης θεολογίας- Κήρυκας του θείου λόγου
Υποψ. Δρ. Θεολογίας ΕΚΠΑ
