«Νίκας τοις ευσεβέσι ή τοις βασιλεύσι» ;
Γράψαμε και παλαιότερα σε ομότιτλο άρθρο μας, και θεωρούμε υποχρέωσή μας να
επαναλάβουμε, χάριν των σεβαστών μας κληρικών καθώς και των ευσεβών πιστών,
ότι το τροπάριο «Νίκας τοις βασιλεύσι κατά βαρβάρων δωρούμενος …» συνετέθη
κατά την περίοδο που ο αυτοκράτορας Ηράκλειος διεξήγαγε κρισιμότατο αγώνα
εναντίον των Περσών, οι οποίοι είχαν καταλάβει το ανατολικό τμήμα της
Αυτοκρατορίας, και συν όλοις τοις άλλοις είχαν απαγάγει και τον Τίμιο Σταυρό. Με
αυτήν ακριβώς την ιστορική διάσταση το τροπάριο τούτο και σήμερα ψάλλεται.
Ωστόσο, επειδή μερικοί, προφανώς από άγνοια, εξακολουθούν να το παραποιούν σε
«νίκας τοις ευσεβέσι κατά βαρβάρων», προσθέτουμε για την ενημέρωσή τους και τα
ακόλουθα.
Μετά την κατάργηση το 1974 της Βασιλείας, η Ιερά Σύνοδος με εγκύκλιό της
στους Ιεράρχες προσδιόρισε επακριβώς αφ’ ενός τις ευχές και επικλήσεις από τις
οποίες πρέπει να απαλειφθεί η μνήμη των Βασιλέων, και αφ’ ετέρου τα Απολυτίκια,
Κοντάκια, Δοξαστικά και λοιπά, στα οποία, για λόγους καθαρά δογματικούς και
ιστορικούς, οι όροι βασιλεύς και βασιλεία πρέπει να εξακολουθούν να λέγονται όπως
και παλιά. Μεταξύ δε τούτων μνημονεύεται ρητά και το «Σώσον, Κύριε, τον λαόν
σου …νίκας τοις βασιλεύσι …».
Ανεξάρτητα όμως από τα παραπάνω, η παραποίηση του τροπαρίου σε « νίκας
τοις ευσεβέσι κατά βαρβάρων…» οδηγεί και σε λογικό αδιέξοδο, κάτι που οι
εμμένοντες στην παράτυπη καινοτομία θα αντιληφθούν και αυτοί, εάν κληθούν να
εξηγήσουν ποιοι είναι σήμερα οι βάρβαροι κατά των οποίων αγωνίζονται οι πιστοί.
Κ.Ε.Φραγκομίχαλος
Υ.Γ. Επί τη ευκαιρία, ας μας επιτραπεί, και μία έτερη επισήμανη που αφορά την
παρατυπία της συχνά ακαίρως και ατόπως ψαλλόμενης «φήμης» των Ιεραρχών.
Σύμφωνα, λοιπόν, με το Τυπικόν της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας : «Η φήμη
των ιεραρχών ψάλλεται κατά την Θείαν Λειτουργίαν και μόνον, μετά τον Τρισάγιον
΄Υμνον, δηλαδή μετά το ΄Αγιος ο Θεός».
| Κωνσταντίνος Φραγκομίχαλος |
