Προσπάθεια του Επίτιμου Ιταλικού Προξενείου της Χίου για την ανάδειξη του Μαυροκορδάτικου Μεγάρου του Λιβόρνο. Στην προσπάθεια αυτή συμμετέχουν μέχρι στιγμής ο Δήμος Χίου, τα πολιτιστικά σωματεία του νησιού, το Επιμελητήριο Χίου, ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Χίου, ο Σύλλογος ενοικιαζομένων δωματίων Χίου, το Ινστιτούτο Ελληνικής Πολιτισμικής Διπλωματίας, ο Σύλλογος Ιταλών Ελλάδος και πολλοί άλλοι.
Η προσπάθεια προέκυψε όταν επικοινώνησε μαζί μου ο πρόεδρος των Ελλήνων του Livorno, πόλη της βόρειας Ιταλίας, κος Ceni Umberto. Στην πόλη τους βρίσκεται το Μέγαρο του εμπόρου Γεωργίου Μαυροκορδάτου από τη Χίο. Χτίστηκε το 1865 καταλαμβάνει χώρο 7000 τετραγωνικών στο κεντρικότερο σημείο της πόλης και έχει 100 δωμάτια και 4 ορόφους. Ο τοπικός σύλλογός εκεί προσπαθεί να το εντάξει στο FAI, μια ιταλική οργάνωση διάσωσης μνημείων, και μπορεί κάποιος να βοηθήσει σε αυτό το σκοπό ψηφίζοντας διαδικτυακά και από Ελλάδα πολύ εύκολα.
Ο χρόνος ψηφοφορίας είναι μέχρι τις 10 Απριλίου 2025. Πρέπει να συγκεντρωθούν 2.500 ψήφοι και είμαστε στους 2.060 μέχρι στιγμής.
Ανοίγοντας το σύνδεσμο https://fondoambiente.it/luoghi/palazzo-maurogordato?ldc θα
φανεί η λεζάντα σε φόντο κόκκινο “vota con 1 clic” (ψήφισε με ένα κλικ).
Πατώντας εκεί, θα ανοίξει μία σελίδα με 5 πεδία που πρέπει να συμπληρωθούν. Η σελίδα
εμφανίζεται ως εξής:
Inserisci i tuoi dati per votare (βάλε εδώ τα στοιχεία σου για να ψηφίσεις)
EMAIL NOME (όνομα)
COGNOME* (επώνυμο)
CAP (ΤΚ)
DATA DI NASCITA (ημερομηνία γεννήσεως)
CAMPI OBBLIGATORI (υποχρεωτικά πεδία). Τούτο σημαίνει ότι δεν είναι απαραίτητο να
γράψετε το ΤΚ και την ημερομηνία γεννήσεως.
INVIA (αποστολή)
Facendo clic su INVIA dichiari di accettare l’informativa sulla privacy (Κάνοντας κλικ στο
INVIA δηλώνεις ότι αποδέχεσαι το ενημερωτικό σημείωμα για την privacy)
Αφού πατήσατε το INVIA, η διαδικασία ολοκληρώθηκε. Μένει να ανοίξετε το μήνυμα που
θα έχετε λάβει εν το μεταξύ στην διεύθυνση ημέιλ που είχατε γράψει στην αρχή της
φόρμας. Θα εμφανιστεί η λεξη conferma (επιβεβαίωση) και αυτή η πράξη θα αποτελέσει
επιβεβαίωση της ψήφου σας.
Με εκτίμηση
Agente Consolare Onorario d’Italia in Chio
Κοκκινάκης Δημήτριος
Palazzo Maurogordato Το Μέγαρο Μαυρογορδάτου
Το Palazzo Maurogordato (Μέγαρο Μαυρογορδάτου) είναι ένα από τα πιο
επιβλητικά κτίρια του ιστορικού κέντρου του Λιβόρνο. Το μέγαρο, που
αντικατοπτρίζεται στο Fosso Reale (Βασιλικό Κανάλι), αποτελεί σήμερα την
πιο εύγλωττη μαρτυρία για το κύρος και τον πλούτο της ελληνικής εμπορικής
κοινότητας του Λίβορνο, τη λεγόμενη Città delle Nazioni (πόλη των εθνών)
του 19ου αιώνα. Η οικογένεια Μαυρογορδάτου, με καταγωγή από τη Χίο,
ανέθεσε το σχεδιασμό του μεγάρου στον λιβορνέζο αρχιτέκτονα Giuseppe
Cappellini. Οι εργασίες ξεκίνησαν το 1856 και ολοκληρώθηκαν το 1864. Τόσο
στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό του κτιρίου, μπορεί κανείς να
διαπιστώσει την επιθυμία ανάδειξης της κοινωνικής καταξίωσης των
Μαυρογορδάτων, χωρίς να επισκιασθούν οι ελληνικές ρίζες της οικογένειας.
Η επισημότητα του εξωτερικού χώρου, εμπνευσμένη από τα αναγεννησιακά
πρότυπα της Φλωρεντίας, συνδυάζεται με τη νεοκλασική μεγαλοπρέπεια του
εσωτερικού, με ένα τεράστιο μνημειώδες αίθριο που οδηγεί μέσω μίας
δραματικής σκάλας στο piano nobile (κύριος όροφος). Εδώ, πολυάριθμα
σαλόνια είναι πλούσια διακοσμημένα και τοιχογραφημένα με μυθολογικά
θέματα από τον φλωρέντινο ζωγράφο Olimpio Bandinelli. Το μεγαλύτερο
σαλόνι είναι η αίθουσα χορού, στην οροφή της οποίας υπάρχει στο κέντρο μια
μεγάλη τοιχογραφία που απεικονίζει το Άρμα της Αυγής, περιτριγυρισμένη
από υπέροχες γύψινες διακοσμήσεις σε τεχνοτροπία trompe l’œil, μερικές
από τις οποίες είναι επιχρυσωμένες. Στις υπόλοιπες αίθουσες, μία σκηνή με
«μοντέρνο» θέμα ξεχωρίζει από τις άλλες: ο θάνατος του ήρωα της
Επανάστασης του 1821, Μάρκου Μπότσαρη, ένα επεισόδιο που
επανειλημμένα απεικονίστηκε από την ευρωπαϊκή φιλελληνική τέχνη και
λογοτεχνία και το οποίο σίγουρα μιλούσε στις καρδιές των Μαυρογορδάτων,
οι οποίοι είχαν έρθει στο Λιβόρνο ως πρόσφυγες από την μαρτυρική Χίο το
- Ίσως επειδή είχαν κατά νου αυτά τα γεγονότα, οι οικοδεσπότες
φιλοξένησαν στο μέγαρό τους, όπως υπενθυμίζει μια πλάκα, τον λιβορνέζο
συγγραφέα και επαναστάτη Francesco Domenico Guerrazzi στα τελευταία
χρόνια της ζωής του.
Το μέγαρο, που πωλήθηκε από τους τελευταίους Μαυρογορδάτους σε ιδιώτες
το 1921, αποτέλεσε την έδρα εταιρειών ηλεκτρισμού από το 1931 και από το
1965 έως το 2010 της τοπικής διεύθυνσης της ιταλικής Δ.Ε.Η (Enel). Τα
επόμενα χρόνια, γνώρισε διάφορους ιδιοκτήτες και επίσης μια φάση
καταλήψεων. Το αποτέλεσμα είναι ότι σήμερα εμφανίζει σαφή σημάδια
παραμέλησης ήδη στην πρόσοψη, της οποίας το πέτρινο μπαλκόνι στον
κύριο όροφο είναι ανασφαλές και υποστυλωμένο εδώ και χρόνια. Άλλες
σκαλωσιές έχουν στηθεί για την προστασία του πεζοδρομίου από πιθανή
αποκόλληση υλικών από τα γείσα. Μπορεί επίσης να υποτεθεί μια κατάσταση
φθοράς του εσωτερικού, η οποία θα πρέπει να διαπιστωθεί μέσω
επιθεώρησης από την Εφορία Αρχαιοτήτων της Πίζας και του Λιβόρνο.
Μια τέτοια πράξη θα μπορούσε να είναι το πρώτο βήμα για να επιτραπεί η
πρόσβαση και η επίσκεψη στο κτήριο, το οποίο αξίζει όχι μόνο ως τεκμήριο
της πιο ανθηρής εποχής για το Λιβόρνο και το λιμάνι του, αλλά και ως
στοιχείο της συνολικής εικόνας της πόλης, τοποθετημένο όπως είναι στο
κέντρο των Scali d’Azeglio, του «ευγενούς τμήματος» δηλαδή των καναλιών
που περικυκλώνουν το ιστορικό κέντρο, σε ανταγωνισμό κομψότητας και
ευρυχωρίας με τους lungarni (παραποτάμιους δρόμους) της Πίζας και της
Φλωρεντίας. Όπως πολλά άλλα μέρη της πόλης, η κατοικία των
Μαυρογορδάτων περιμένει ακόμη να ανασυρθεί από την αορατότητα που την
έχει περιβάλει. Για να μην αναφέρουμε άλλους λόγους ενδιαφέροντος, όπως
η πιθανή παρουσία, στα υπόγεια του παλατιού, χώρων που ανήκαν στους
προμαχώνες του 17ου αιώνα, πάνω στους οποίους χτίστηκαν οι Scali όπως
τους γνωρίζουμε σήμερα.
Associazione culturale Borgo dei Greci
Πολιτιστικός σύλλογος Borgo dei Greci (Γειτονιά των Ελλήνων)
Ο σύλλογος Borgo dei Greci ιδρύθηκε το 2020 στο Λιβόρνο με σκοπό να
συμβάλει στην ανάκτηση και ανάδειξη της πλούσιας καλλιτεχνικής,
αρχιτεκτονικής και αρχειακής κληρονομιάς που συνδέεται με τη μακραίωνη
παρουσία μίας ελληνικής κοινότητας στην πόλη μας. Τον Οκτώβριο του 2021,
ο σύλλογος διοργάνωσε το πρώτο διεθνές επιστημονικό συνέδριο
αφιερωμένο στην ελληνική εμπορική κοινότητα του Λιβόρνο, και σύντομα
πρόκειται να δημοσιεύσει τα πρακτικά του σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο
της Πίζας. Αφού προώθησε το ιστορικό ελληνορθόδοξο κοιμητήριο του
Λιβόρνο στην απογραφή των Luoghi del Cuore (τόποι της καρδιάς) του 2021,
στην έκδοση 2024 της απογραφής το Borgo dei Greci προτείνει τώρα το
Palazzo Maurogordato, ένα επιβλητικό αρχοντικό με θέα το Fosso Reale
(Βασιλικό Κανάλι). Το κτίριο, που πωλήθηκε από την οικογένεια
Μαυρογορδάτου πριν από περίπου έναν αιώνα, έχει έκτοτε φιλοξενήσει
γραφεία και την τοπική διεύθυνση της Enel, ενώ μετά από διάφορες αλλαγές
ιδιοκτησίας έχει επίσης καταληφθεί. Επί του παρόντος φαίνεται να χρειάζεται
αποκατάσταση τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά. Η αποκατάστασή του θα
συνέβαλε στην αναζωογόνηση του ιστορικού κέντρου του Λιβόρνο και στην
ανάκτηση της ταυτότητας της πόλης, που βασίζεται στον κοσμοπολιτισμό του
ελεύθερου λιμανιού των Μεδίκων, που κάποτε εξυμνήθηκε ως «Πόλη των
Εθνών». Πρέπει να σημειωθεί ότι στα πρακτικά του προαναφερθέντος
συνεδρίου θα περιλαμβάνεται η πρώτη μελέτη που θα είναι ειδικά
αφιερωμένη στον ζωγραφικό διάκοσμο του μεγάρου.
